Al meer dan 25 jaar is onze natuurwerkgroep bezig met het opvolgen van nestkasten en nestlocaties van agrarische vogels. Opvolging alleen is uiteraard niet voldoende. Alles moet ook geregistreerd worden, anders heeft de opvolging weinig (wetenschappelijke) waarde. De data werden de voorbije jaren opgeslagen in tal van programma’s zoals Access, Excel, GIS, Google MyMaps, Google Documenten, Google Spreadsheets … Sommige kaarten werden zelfs ingescand en hebben we in de beginjaren opgeslagen als afbeeldingen. Controles werden genoteerd op papier, die dan overgezet moesten worden op Google Spreadsheet, waarna die geëxporteerd werd naar Access en nog eens verwerkt werd in Excel om grafieken te genereren. Een hele opgave en hoe meer je met data schuift, hoe groter de kans op een foutje hier of daar.

Nidus

De laatste 2 jaar zijn we hard bezig met het uitwerken van een webapplicatie op maat van onze noden. De meeste bedrijven die webapplicaties maken, pasten toen voor ons project. Werken met kaarten en dit soort data was een onbekende wereld voor hen. IDCreation uit Kortrijk zag dat anders, zij zagen het als een uitdaging die ze maar al te graag wilden aangaan.

De opzet was om een webapplicatie te maken die in het veld gebruikt kon worden op een smartphone of tablet om controlegegevens toe te voegen aan nestkasten én aan nestlocaties van vogels die niet in een nestkast broeden (zoals onze kiekendieven). Uiteraard moest alles ook op een computer makkelijk raadpleegbaar en aanpasbaar zijn. Deze webapplicatie, die we Nidus (Latijn voor ‘nest’) doopten, zou ons een pak papierwerk moeten kunnen uitsparen.

In 2024 werd de eerste versie van Nidus online uitgerold en gedurende een heel broedseizoen gebruikt. Al meteen was het handig om een live overzicht te hebben van de status van de controles van al onze nestkasten! Uiteraard was de voorwaarde dat de controles stelselmatig in het veld ingebracht werden, of onmiddellijk na de controle thuis via de computer.

De webapplicatie is voorzien om meerdere werkgroepen hun eigen projecten te laten toevoegen en aan te passen naar hun eigen noden, uiteraard in een eigen gesloten omgeving. Extern gebruik kan ten vroegste vanaf volgend broedseizoen (2025). We hebben ervoor gekozen om de webapplicatie een heel broedseizoen intensief te testen en momenteel hebben we nog enkele updates doorgegeven om het gebruikscomfort te verhogen.

Graag neem ik jullie even mee in enkele van de opties die Nidus te bieden heeft om de opvolging van het veldwerk zo makkelijk mogelijk te laten verlopen.

Overzicht projecten

Elk project heeft zijn eigen instellingen en projectcoördinatoren. Medewerkers die willen deelnemen aan een project kunnen een aanvraag indienen en die goedgekeurd moet worden. Eens goedgekeurd beslist de projectcoördinator welke rechten de medewerker krijgt (alle rechten, enkel controles toevoegen en wijzigen of enkel lezen).

Nestlocaties nestkasten

Deze kaart geeft een duidelijk overzicht waar de controles al gebeurd zijn. De witte markers moeten nog gecontroleerd worden of de data moeten nog worden ingegeven. Het resultaat van de controle is ook onmiddellijk te herkennen in de kleur van de marker.

Op de kaart kun je verschillende filters toepassen. Je kan de kaarten van alle reeds ingevoerde jaren laten weergeven. Je kan werken met een straal (in km’s) rond een opgegeven adres of je eigen locatie. Aan alle nestkasten wordt een opvolger (verantwoordelijke) toegekend en daar kan ook op gefilterd worden. Er kan gefilterd worden op actieve of inactieve kasten en er kan gefilterd worden op al dan niet gecontroleerde kasten. Hier komen nog enkele filters bij in de nabije toekomst, waaronder filteren op team (bij NWG De Kerkuil zijn we opgesplitst in teams per gemeente) en filteren op status (bv. enkel de mislukte broedgevallen op kaart zetten).

Detailpagina

Elke nestkastlocatie heeft een detailpagina waar een massa aan gegevens kan worden ingevuld of geraadpleegd. Controles van vorige jaren staan hier ook in. Merk ook op dat er een taak toegevoegd kan worden aan een nestkast. Dit kan bijvoorbeeld zijn ‘nestkast vervangen’ of ‘nestkast reinigen.

Nestlocaties wildbroeders

Voor complexere opvolging, zoals bij Bruine Kiekendieven het geval is, kan er gewerkt worden met aanpasbare markers. Het lijkt allemaal wat veel, maar eens je ermee aan de slag gaat, ben je er zo mee weg:

• Het opschrift op de marker geeft verkort weer in welk gewas de kiekendieven broeden. Zo staat T bijvoorbeeld voor Tarwe en R voor Riet.
• De kleur van het opschrift bepaalt of de exacte coördinaten van het nest bekend zijn (wit) of het eerder een schatting is (zwart).
• De kleur van de marker bepaalt de status van het broedgeval (donkergroen is ‘gecontroleerd broedgeval’, rood is ‘mislukt broedgeval’)

Om het overzicht te bewaren en alles zo duidelijk mogelijk te maken, zal er een legende worden toegevoegd aan elke pagina waar dit nodig kan zijn.

Toevoegen van een nestlocatie kan door het opvragen van je eigen locatie op de kaart en dan de marker op de juiste positie te slepen, of je kan van thuis uit een straat opgeven en van daaruit de nestlocatie toevoegen.

Uiteraard is het ook mogelijk om data te importeren (enkel admins) of te exporteren (iedereen met rechten in de applicatie). Vanuit deze exporten kunnen heel makkelijk statistieken worden gemaakt. We hebben gekozen om dit niet te automatiseren, maar om daar zelf de nodige aanpassingen en keuzes voor te maken.

Het grootste deel van onze medewerkers is er ondertussen mee weg. Er zijn er zelfs die in het broedseizoen gaan slapen en opstaan met Nidus. De naam is ondertussen zelfs een werkwoord geworden: “Heb jij dat al genidust, of doe ik het?”.

Wie interesse heeft in de applicatie mag gerust een mailtje sturen: nidus@natuurwerkgroepdekerkuil.be, maar extern gebruik kan pas ten vroegste vanaf 2025.

Nidus is opgebouwd en uitgewerkt door een werkgroep binnen NWG De Kerkuil, met enorme dank aan Pieterjan Deconinck en Sarah Defoort. Dit project is tot stand gekomen door medefinanciering van de Europese Unie, Leader en De Provincie West-Vlaanderen.